W razie wystąpienia mocznicy w przebiegu ostrej lub prze­wlekłej niewydolności nerek (ostre zapalenia nerek, w nadciś­nieniu złośliwym, w gruźlicy nerek, w wodonerczu, w zwyrod­nieniu torbielowatym) mogą pojawić się ostre bóle brzucha z ob­jawami niedrożności, sugerując ostrą chorobę jamy brzusznej (ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, ostra niedrożność jelit, przedziurawienie wrzodu żołądka lub dwunastnicy, ostre zapa­lenie pęcherzyka żółciowego). Obserwowana niedrożność jest ty­pu porażennego, często występują wymioty. Chory jest apatycz­ny, nieraz zamroczony. Zwykle nie obserwuje się napięcia po­włok jamy brzusznej i nie ma zlokalizowanych objawów otrzew­nowych. Ciśnienie krwi na ogół jest podwyższone.

Prawidłowe rozpoznanie oparte jest na badaniu moczu (białko w dużej ilości) wysokiego poziomu mocznika we krwi oraz pod­wyższonego poziomu kreatyniny.

Kwasica cukrzycowa rozwija się u chorych z cukrzycą nie le­czoną lub leczoną niewłaściwie. Czynnikami wywołującymi są ostre choroby gorączkowe, uraz operacyjny, nieżyt przewodu pokarmowego, zakażenia ropne.

Obraz kliniczny może być bardzo urozmaicony. Początkowymi objawami są nudności, wymioty, częstomocz, wzmożone pragnie­nie, po czym występują ostre bóle brzucha umiejscowione głów­nie w nadbrzuszu (podrażnienie splotu słonecznego). Stwierdza się bolesność uciskową, napięcie powłok, przyspieszenie tętna i dużą leukocytozę. Wysoka temperatura związana jest zwykle z powikłaniami płucnymi. W razie postępu choroby obserwuje się oddech Kussmaula, spadek ciśnienia krwi i znacznego stopnia odwodnienie, przy obecności acetonu i moczu i w osoczu oraz spadek zasobu zasad. Powyższy obraz kliniczny może sugerować napad kolki wątrobowej, przedziurawienie wrzodu żołądka, lub dwunastnicy, martwicę trzustki, ostre zapalenie wyrostka ro­baczkowego oraz ostrą niedrożność.

W różnicowaniu ? zdając sobie sprawę, że bóle brzucha mogą występować jako objaw rozwijający się w kwasicy, lub mogą być niezależne od cukrzycy ? należy brać pod uwagę kolejność występowania objawów. W ostrych chorobach jamy brzusznej zwykle pierwszym objawem są bóle brzucha.

Wiedząc o istnieniu cukrzycy, względnie gdy cukrzyca utajo­na zostanie rozpoznana, w wypadku stwierdzenia kwasicy nale­ży dążyć do jej opanowania. Jeżeli kwasica jest wynikiem rozwi­niętej cukrzycy opanowanie jej powoduje szybkie cofanie się ob­jawów brzusznych. W razie zaś nie cofania się objawów brzusz­nych należy interweniować operacyjnie. Zabieg chirurgiczny przed opanowaniem kwasicy jest przeciwwskazany nawet w ra­zie istnienia ostrej choroby jamy brzusznej, ponieważ naraża chorego na większe niebezpieczeństwo niż parogodzinna zwłoka wykorzystana na przygotowanie chorego i doraźne zwalczanie kwasicy.