Poronienie zagrażające (abortus imminens). Choroba kobiety ciężarnej może stworzyć większe lub mniejsze zagrożenie dla ciąży, a ostra choroba chirurgiczna brzucha stwarza zagrożenie dodatkowe, wynikające z zabiegu operacyjnego. Jest zasadą, że chora w wieku rozrodczym w czasie obserwacji klinicznej na oddziale chirurgicznym powinna być zbadana ginekologicznie w celu wyłączenia ciąży. Przestrzeganie tej zasady daje możli­wość uniknięcia powikłań w postaci poronienia w okresie po­operacyjnym. Poronienie samo przez się stwarza niebezpieczeń­stwo dla zdrowia, a nawet życia, a tym bardziej jest niebezpiecz­ne w okresie pooperacyjnym.

Rozpoznanie. Klasyczne objawy poronienia: krwawienie z macicy i rytmiczne bóle podbrzusza. Rozpoznanie dla gine­kologa jest łatwe ? stwierdzenie ciąży i rozwieranie się szyjki macicy oraz krwawienie. Jednak skargi pacjentki na bóle brzu­cha we wczesnym okresie pooperacyjnym są zrozumiałe i ucho­dzą uwagi lekarza. Dopiero niespodziewane krwawienie z ma­cicy lub krwotok dają wskazania do interwencji ginekologicznej. W takich przypadkach rozpoznanie rozpoczynającego się poro­nienia jest trudne. Przy wzdętym brzuchu, pokrytym opatrun­kiem, trzonu macicy w miednicy mniejszej nie można zazwyczaj określić, ale stwierdzenie krwawienia, skrócenia i wygładzenia się szyjki macicy oraz rozszerzenia i drożności kanału szyi sta­nowi wskazanie do wyłyżeczkowania jamy macicy w celu usu­nięcia resztek po poronieniu i uzyskania hemostazy. Zabieg wy­łyżeczkowania jamy macicy w okresie pooperacyjnym jest nie­bezpieczny tak z uwagi na chorobę zasadniczą, jak i osłabienie pooperacyjne, szczególnie jeżeli wykonuje się go u kobiety go­rączkującej, przy pooperacyjnym porażeniu perystaltyki jelit i nie opanowanym jeszcze procesie zapalnym w jamie brzusznej. Drobny i zazwyczaj technicznie łatwy zabieg oczyszczenia jamy macicy może w warunkach septycznych doprowadzić do ciężkich powikłań. Z tego względu zwyczaj badania ginekologicznego u kobiet w wieku rozrodczym powinien być na oddziałach chi­rurgicznych obowiązujący.

W celu uniknięcia niepożądanego poronienia w okresie po­operacyjnym należy wykonać badania dające informacje o stanie ciąży. Jednym z najprostszych testów diagnostycznych jest zmaz cytologiczny z pochwy, tzw. ocena cytohormonalna. Jednak interpretacja wyników cytohormonalnych nie leży w kom­petencji chirurga i nieodzowna jest konsultacja ginekologa.

Objawy kliniczne. Plamienie z macicy, przejściowe nieregularne bóle podbrzusza, oczywiście przy stwierdzonej uprzednio ciąży.

Leczenie. W przypadku poronienia zagrażającego, objawia­jącego się krwawieniem i przejściowymi bólami, podaje się w krytycznym okresie pooperacyjnym Estradiol (5 mg) i Proge­steron (25 mg) domięśniowo przez kilka dni, a później po odej­ściu gazów i już przy normalnej perystaltyce można przejść na środki doustne. Najchętniej używany jest Gestanon (Turinal), który wzmaga czynność gonad przez podwyższenie poziomu gonadotropin oraz działa ogólnie rozkurczowo. Leczenie poro­nienia zagrażającego i podawanie hormonów powinno być w miarę możliwości uzależnione od wyników badania cytohormonalnego. Wystąpienie krwawienia i bólów skurczowych pod­brzusza oraz rozwieranie się ujścia szyjki świadczy o rozpoczy­nającym się poronieniu i w takich przypadkach należy opróżnić jamę macicy w każdych warunkach ze wskazań życiowych.