Poronienie zagrażające (abortus imminens). Choroba kobiety ciężarnej może stworzyć większe lub mniejsze zagrożenie dla ciąży, a ostra choroba chirurgiczna brzucha stwarza zagrożenie dodatkowe, wynikające z zabiegu operacyjnego. Jest zasadą, że chora w wieku rozrodczym w czasie obserwacji klinicznej na oddziale chirurgicznym powinna być zbadana ginekologicznie w celu wyłączenia ciąży. Przestrzeganie tej zasady daje możliwość uniknięcia powikłań w postaci poronienia w okresie pooperacyjnym. Poronienie samo przez się stwarza niebezpieczeństwo dla zdrowia, a nawet życia, a tym bardziej jest niebezpieczne w okresie pooperacyjnym.
Rozpoznanie. Klasyczne objawy poronienia: krwawienie z macicy i rytmiczne bóle podbrzusza. Rozpoznanie dla ginekologa jest łatwe ? stwierdzenie ciąży i rozwieranie się szyjki macicy oraz krwawienie. Jednak skargi pacjentki na bóle brzucha we wczesnym okresie pooperacyjnym są zrozumiałe i uchodzą uwagi lekarza. Dopiero niespodziewane krwawienie z macicy lub krwotok dają wskazania do interwencji ginekologicznej. W takich przypadkach rozpoznanie rozpoczynającego się poronienia jest trudne. Przy wzdętym brzuchu, pokrytym opatrunkiem, trzonu macicy w miednicy mniejszej nie można zazwyczaj określić, ale stwierdzenie krwawienia, skrócenia i wygładzenia się szyjki macicy oraz rozszerzenia i drożności kanału szyi stanowi wskazanie do wyłyżeczkowania jamy macicy w celu usunięcia resztek po poronieniu i uzyskania hemostazy. Zabieg wyłyżeczkowania jamy macicy w okresie pooperacyjnym jest niebezpieczny tak z uwagi na chorobę zasadniczą, jak i osłabienie pooperacyjne, szczególnie jeżeli wykonuje się go u kobiety gorączkującej, przy pooperacyjnym porażeniu perystaltyki jelit i nie opanowanym jeszcze procesie zapalnym w jamie brzusznej. Drobny i zazwyczaj technicznie łatwy zabieg oczyszczenia jamy macicy może w warunkach septycznych doprowadzić do ciężkich powikłań. Z tego względu zwyczaj badania ginekologicznego u kobiet w wieku rozrodczym powinien być na oddziałach chirurgicznych obowiązujący.
W celu uniknięcia niepożądanego poronienia w okresie pooperacyjnym należy wykonać badania dające informacje o stanie ciąży. Jednym z najprostszych testów diagnostycznych jest zmaz cytologiczny z pochwy, tzw. ocena cytohormonalna. Jednak interpretacja wyników cytohormonalnych nie leży w kompetencji chirurga i nieodzowna jest konsultacja ginekologa.
Objawy kliniczne. Plamienie z macicy, przejściowe nieregularne bóle podbrzusza, oczywiście przy stwierdzonej uprzednio ciąży.
Leczenie. W przypadku poronienia zagrażającego, objawiającego się krwawieniem i przejściowymi bólami, podaje się w krytycznym okresie pooperacyjnym Estradiol (5 mg) i Progesteron (25 mg) domięśniowo przez kilka dni, a później po odejściu gazów i już przy normalnej perystaltyce można przejść na środki doustne. Najchętniej używany jest Gestanon (Turinal), który wzmaga czynność gonad przez podwyższenie poziomu gonadotropin oraz działa ogólnie rozkurczowo. Leczenie poronienia zagrażającego i podawanie hormonów powinno być w miarę możliwości uzależnione od wyników badania cytohormonalnego. Wystąpienie krwawienia i bólów skurczowych podbrzusza oraz rozwieranie się ujścia szyjki świadczy o rozpoczynającym się poronieniu i w takich przypadkach należy opróżnić jamę macicy w każdych warunkach ze wskazań życiowych.