Im większa jest ciężarna macica, tym lepiej osłania leżące poza nią narządy wewnętrzne. W 15?20% przypadków samo­chodowych urazów ciężarnych, urazy dotyczą także śledziony, nerek, wątroby, jelit, zaś w poniżej 5% przypadków dotyczą krezki jelita, trzustki, przepony. Dosyć często powikłaniem urazu brzucha są krwiaki pozaotrzewnowe. W materiale Elliota (wg Crosby’ego) na 39 przypadków urazów u ciężarnych 8 zmarło, w tym 5 z powodu krwotoków pozaotrzewnowych i 3 z powodu krwotoku z odklejenia się łożyska. Wzmożone unaczynienie brzucha w ciąży jest często przyczyną krwotoków pourazowych. Sparkman (wg Buchsbauma) opisał do 1958 r. 44 ciężarne z urazami śledziony, w tym 16 przypadków łączyło się z krwa­wieniem z pękniętej śledziony po urazie. Do 1967 r. opisano dalszych 25 przypadków pęknięć śledziony w następstwie ura­zów. W I trymestrze ciąży było 24% przypadków pęknięcia śle­dziony, w II trymestrze 44%, a w czasie połogu 16%. Najczę­ściej, bo w 50?80% przypadków do pęknięcia śledziony do­chodzi w następstwie wypadków samochodowych (pomimo nałożonych pasów bezpieczeństwa). Śledziona ulega rozerwaniu wskutek urazów tępych i penetrujących (urazy zewnętrzne), jak również w czasie urazu wewnętrznego, jak kaszel, kichnięcie, wymioty, nagłe zgięcie ciała, w czasie defekacji.

Objawy kliniczne pęknięcia śledziony są następujące:

1)  nudności i wymioty (w ponad 50% przypadków),

2)  bolesność i wzmożone napięcie mięśniowe w lewym pod- żebrzu,

3)   rozlane, ostre objawy brzuszne,

4)   objawy wstrząsu (w ponad 50% przypadków),

5)   objaw Kehra ? ból promieniujący do lewego barku (w 30? 40% przypadków),

6)   objaw Ballances ? zwiększające się stłumienie w nadbrzu­szu, przemieszczające się z lewa na prawo (trudne do oceny w zaawansowanej ciąży),

7)   objaw Saegessera ? bolesność i tkliwość wzdłuż tylnego brzegu lewego mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, dwa palce powyżej obojczyka,

8)   dodatni wynik nakłucia brzucha przez tylne sklepienie pochwy, które można zastosować w ciąży (obecność krwi),

9)   podwyższona ponad 18 000/mm³ leukocytoza (w przeważają­cej liczbie przypadków),

10)   w badaniu rentgenowskim stwierdza się rozszerzenie i prze­mieszczenie żołądka, śledzionowe zagięcie okrężnicy i lewej ner­ki w dół i do środka, zatarcie granic lewej nerki, uniesienie le­wej kopuły przepony oraz duży, niewyraźny cień śledziony.

Stosunkowo rzadko rozpoznaje się przed operacją pęknięcie śledziony jako przyczynę krwotoku. Jedynym postępowaniem jest otwarcie brzucha z cięcia skośnego pod lewym łukiem że­browym lub z cięcia przyśrodkowego lewego i szybka operacja.

Jeżeli nie można dotrzeć do uszkodzonej śledziony, należy opróż­nić jamę macicy. Zgony matek stwierdzono w 15,4% przypad­ków pęknięcia śledziony, a zgony płodów ocenia się na 70%. Pęknięcie śledziony należy zawsze brać pod uwagę, nawet przy najmniejszym urazie brzucha, pamiętając o możliwości powstania późnych dwufazowych pęknięć. Każdą ciężarną po przebytym urazie brzucha należy obserwować przez okres 2 tygodni. Sama ciąża predysponuje do pęknięć śledziony. Należy zawsze się spie­szyć z leczeniem operacyjnym, gdyż nie było przypadku, aby płód przeżył krwotok z pękniętej śledziony matki w III try­mestrze ciąży.

Ciężarne po przebytej malarii są szczególnie narażone na tzw. samoistne pęknięcia śledziony (pomalaryczne Splenomegalie).