Konieczność nagłej interwencji chirurgicznej z powodu krwa­wienia u kobiety ciężarnej zachodzi najczęściej w przypadkach krwotoków łożyskowych. Zdarza się jednak, że przyczyną są ostre choroby jamy brzusznej albo uraz. Anestezjolog oceniając niebezpieczeństwo związane z następstwami krwotoku powinien wziąć pod uwagę nie tylko ilość utraconej krwi, lecz także wiek, wagę i wzrost chorej oraz wyjściowy (przed krwotokiem) po­ziom hemoglobiny. Wszystkie te dane są istotne w ocenie nie­doboru krwi krążącej oraz rzutują na postępowanie przedoperacyjne, wybór znieczulenia i prowadzenie chorych w okresie po­operacyjnym. Krwotok i narastające objawy hipowolemii stano­wią bezwzględne wskazania do operacji i niedopuszczalne jest podawanie środków podnoszących ciśnienie. Jedyne racjonalne leczenie ostrej hipowolemii wywołanej krwotokiem, polega na przetoczeniu krwi, które można przeprowadzić we właściwym zakresie dopiero po opanowaniu krwawienia. Sztucznie podno­szone ciśnienie tętnicze w przypadku krwawienia lub krwotoku nie tylko zwiększa utratę krwi, ale stanowi zagrożenie w postaci pogorszenia perfuzji, niedotlenienia tkanek i narządów, a u cię­żarnych płodu. Z klinicznych objawów krwawienia najwcześniej obserwuje się spadek ciśnienia żylnego oraz zmniejszenie lub zatrzymanie wydalania moczu. O ile pomiar ośrodkowego ciśnie­nia żylnego nie zawsze jest możliwy do przeprowadzenia, to ilość moczu wydalonego w ml/godz. (norma 30?50 ml) można w sposób ciągły kontrolować u każdej chorej z hipowolemią. Spadek ciśnienia tętniczego jest bardzo późnym objawem krwa­wienia i wskazuje na wyczerpanie się mechanizmów wyrównaw­czych, uruchamianych przez układ nadnerczowo-współczulny. U kobiety ciężarnej spadek ciśnienia tętniczego w następstwie hipowolemii jest szczególnie niebezpieczny ze względu na zmniejszenie przepływu krwi przez macicę. Przepływ ten jest już upośledzony przy obniżeniu ciśnienia krwi matki o 20?30 Hg i jest przyczyną niedotlenienia i zamartwicy płodu, o czym należy pamiętać.

Ogólne zasady znieczulenia nie odbiegają od tych, które obo­wiązują anestezjologa przy znieczulaniu chorych we wstrząsie krwotocznym, kiedy zarówno operacja, jak i znieczulenie ogólne jest postępowaniem z wyboru.

Niemniej, szczególnego znaczenia i podkreślenia wymaga je­den aspekt postępowania, a mianowicie kompensacja ubytku nośnika tlenu, jakim jest hemoglobina, poprzez podniesienie ciśnienia parcjalnego we krwi matki, a tym samym i płodu. Oznacza to w praktyce podawanie chorej do oddychania 100% tlenu przez szczelnie przylegającą do twarzy maskę, jeszcze w okresie przygotowania do operacji. Jednocześnie należy za­pewnić stały dostęp do jednej, albo lepiej dwóch dużych żył przedramienia, za pomocą kaniul lub cewników z tworzywa i założyć cewnik do pęcherza moczowego w celu prowadzenia bilansu wodnego. Wybór metody i środka znieczulającego bę­dzie oczywiście zależał od umiejętności, doświadczenia i możli­wości anestezjologa, który musi zawsze pamiętać, że pacjent we wstrząsie krwotocznym wymaga znacznie mniejszej ilości środ­ków anestetycznych. Ze względu na minimalne działanie ubocz­ne na układ krążenia godnym zalecenia jest znieczulenie z za­stosowaniem podtlenku azotu z tlenem, uzupełnione dożylnym podawaniem w dawkach frakcjonowanych środków przeciwbólo­wych i zwiotczających (Fentanyl, D-tubocuraryna lub Pavulon).